Verhalen van Toen

Auteur: Menno Wielinga (Pagina 2 van 8)

Menno Wielinga
Ik lees graag. Ik lees graag en veel. En ik schrijf graag verhalen. Het boek 'Het Engelse Kamp in Groningen 1914-1918' is van mijn hand en ik was medesamensteller van de boeken 'Het monster van de oorlog' en 'De Eerste Wereldoorlog door Nederlandse ogen'.
Ik ben al jarenlang geïnteresseerd in de geschiedenis van Groningen e.o. Wat mij bij het lezen van de publicaties opvalt, is dat hierin vaak zeer wetenswaardige en/of belangwekkende zaken worden vermeld - soms in niet meer dan een halve bladzijde tekst. Deze raken verloren als ze niet opnieuw worden verteld. Ik zal mijn vondsten laten zien. Op deze website.

Deel 1 — Over een Groningse typograaf en hoe een gerenommeerde drukkerij verdween uit Groningen

●● Jo Wielinga ging op 14-jarige leeftijd aan het werk in een kleine drukkerij en volgde daarnaast vier avonden per week vier jaar lang een grafische opleiding aan de Avondschool in Groningen. In februari 1939 ging hij aan het werk bij de bekende drukkerij J.B.Wolters in de Akkerstraat in Groningen. Hij zou tot zijn pensioen, met onderbreking door de oorlog, bij J.B.Wolters blijven werken.

Lees verder

Limericks zonder gas of licht

Distributie – Emmen – Sportief – Huwelijk – Laag-Soeren – Greven – Achterhoek –Metslawier – Afgezet – Wormerveer – Malibu – EU – Vermaken – Schagen –Dedemsvaart – Amerongen – Eskimo – Moddergat – Stompetoren – Tietjerksteradeel – Annerveenschekanaal – Plaatsnaam – Vroomshoop – De Bult – Krabbeburen (Friesland).

Lees verder

Tineke Wielinga — Stad en Omstreken
Limericks over Groningen beginnend met A

Aalsum (1)
Aalsum, in ’t noordoostelijk Humsterland
Kent twee boerderijen, beide verpand
De grootste heet Holmsterheerd
Die wordt door menigeen begeerd
Maar ’t is hier bepaald niet koning klant.

Aalsum (2)
De wierde van Aalsum is eertijds afgegraven
Een paar hoeves kon men amper handhaven
Het terp-rest ligt weggedoken in ’t Humsterland
Als een groots geschenk van hogerhand
Lekker stil hier – in de verte zie je paarden draven.

Adorp
Adorp, ooit wierde aan ’t Reitdiep
De kerk staat waar toen de Hunze liep
Het dorpscafé ligt aan de Provincieweg
Wie de molen niet ziet behoeft een oogarts zeg
Reitsema is degeen die villa Hecticum schiep.

● Aduard
Een vrouw uit ’t plaatsje Aduard
Verloor in de stad haar creditcard
Ze vertelde ’t haar man en die vroeg prompt
Hoeveel geld er eigenlijk nog op stond
Daarna werd hun relatie ravenzwart.

● Aduarderzijl
Op initiatief van de abdij is Aduarderzijl ontstaan
Ook bracht men in ’t Reitdiep een spuisluis aan
De Westelijke Sluis hier kwam in 1706 tot stand
En in 1870 de Kokersluis, eigenlijk een sluiseiland
Per auto kan je op je gemak langs al die sluizen gaan.

● Alinghuizen
In het plaatsje Alinghuizen
Wonen twee vrouwen – net grijze muizen
Bij hen ging ‘t vroeger wel anders toe
Maar in Aling was toen alles taboe
Niet aanpassen? Direct verhuizen!

● Alteveer
Een late veenkolonie is Alteveer
’t Verleden doet nog altijd zeer
Hard werken bracht toen weinig op
Men woonde destijds in een armenslop
Pas sinds 60-er jaren was hier geen armoe meer.

● Amsweer
Amsweer een vlek bij het Eemskanaal
Ligt op een wierde zonder pracht en praal
Drie waterputten zijn ooit door juffers aangelegd
Men waardeerde hen hiervoor oprecht
Amsweer is klein: lekker overzichtelijk allemaal.

● Sint Annen
Uit het aardig Gronings dorpje Sint Annen
Is een vrouw cru door de kerk verbannen
Zo werd er destijds altijd opgetreden
Daarna werd die vrouw door ’t volk gemeden
Omdat zij op zondag de was had opgehangen.

● Den Andel
Ken het zijn dat ik u kan?
Vroeg in Den Andel een oudere man
Hij kwam uit het Haagse moet u weten
En heel vaak spreekt men daar bescheten
Hagenezen kennen d’r wat van!

Nee, zei toen die Den Andelse boer
Man, hou op met je geouwehoer
Wij hier hebben de schurft aan slap gelul
Rot dus maar op met je flauwekul
En wat je vertelt interesseert me geen moer.

● Appingedam
In 1260 liepen hier al mensen rond
Men damde ’t water in, won vruchtbare grond
Een dorp ontstond dat lag aan ’t Damsterdiep
Met later Nicolaikerk, Brons Motoren en glasfabriek
Beschermd stadsgezicht laat zien hoe het ooit bestond.

● Arbere
’t Was eens in ’t Gronings Arbere
Dat hij haar met een ander verwarde
Althans dat is zijn deel van ’t verhaal
Maar dat kreeg geen goed onthaal
Zij maakte ’t uit en volhardde.

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

Tineke Wielinga — Stad en Omstreken
Limericks over Groningen beginnend met B

● Balmahuizen
Balmahuizen is meer een streek
Er is geen winkel, geen discotheek
Wat is er wel? Er heerst heerlijke rust
Een weids weidenlandschap, je bent je bewust
Dat je hier al heel lang naar uitkeek.

● Bareveld
Hier plaatste Groningen ooit een dam
Want deze omstreden dam voorkwam
Dat turf zonder passagegeld werd afgevoerd
Ja, de stad heeft zich destijds flink geroerd
Die misdroeg zich net als later de NAM.

● Barnflair
Dit kanaaldorp draagt de naam Barnflair
Zo’n vreemde naam klinkt wat elitair
Vlakbij de brug staat een brugwachtershuis
Makkelijk te vinden bij de brug bij die sluis
En NIET naar binnen gluren want da’s ordinair.

● Bedum (1)
Bedum was lang geleden een bedevaartsoord
Met Walfridus als martelaar, prekend Gods woord
Nu is er de Domo aan ’t Boterdiep
En er is veel nieuwbouw, heel stereotiep
Met een Jumbo en een Aldi zoals het hoort.

● Bedum (2)
Een aardige dame, grijs en bejaard
Had in Bedum een fortuin vergaard
Ze gooide ‘t geheel in ‘t Boterdiep
Omdat ze er ‘s nachts niet meer van sliep
En dat heeft heel wat opzien gebaard

● Bedum – Den Haag v.v. (3)
Een dame uit Bedum en één uit Den Haag
Die mochten elkander ontzettend graag
Maar de afstand was groot
En ‘t klinkt wellicht idioot
Maar voor vriendschap is afstand een plaag.

● Beerta
Beerta (11e eeuw) is op een zandrug ontstaan
Op goede aarde werd die vlek langzaam aan
Het welvarendste dorp van deze streek
Toren, mooie huizen, niets eraan ontbreekt
De grote boerderijen doen als paleizen aan.

● Beesterhoogen
Beesterhoogen is een piepklein oord
Waarvan bijna niemand ooit heeft gehoord
Zelfs de echte Groninger niet
Maar dat doet niemand verdriet
Hier heeft toerisme nooit hoge ogen gescoord.

● Belllingwolde
Bellingwolde bestaat al sinds de middeleeuwen
Vroeger werd hier grote armoede geleden
Door hoge landbouwopbrengsten sinds 1900
Werd iedereen rijk, niemand uitgezonderd
Niets verwijst hier meer naar dat verleden.

● Biessum
Biessum ligt aan de westrand van Delfzijl
De huizen staan op hoogten, vanwege ’t waterpeil
Delfzijl komt met z’n huizen gevaarlijk dichterbij
De vijver die er tussen ligt keert nog het tij
Gelukkig houden de Biessumers een oogje in het zeil.

● Bij Bierum
Akkers vol graan, waarin wilde bloemen
Van verre af zag ik ’t al opdoemen
Zo’n groots landschap met amper geluid
En zo prachtig mooi, ik keek m’n ogen uit
Die vredigheid – die zal ik altoos roemen.

● Blokum
Klein ligt Blokum aan ’t Eemskanaal
Je vindt er geen bieb, geen schoollokaal
’t Ruikt hier naar water, naar vee en naar gras
Er is nauwelijks verschil met hoe ’t vroeger was
Boerderijen, geen brug: alles volmaakt ideaal!

● Blijham
Het dorp Blijham heeft sinds 1200 bestaan
Door een vloedgolf is ooit het dorp vergaan
Het werd herbouwd als Kerk- en Molenhorn
Toen die versmolten kreeg Blijham andermaal vorm
En met die notabele panden lijkt de armoe hier van de baan.

● Boerakker
Lang terug, in ’t Groningse Boerakker
Woonde eens een rijke broodjesbakker
Hoe kwam hij zo rijk? Weet je wat oma zag?
Hij duwde er brood bij van de vorige dag!
’t Was dus een echte krentenkakker!

● Bolshuizen
Eind vorige zomer, in ’t plaatsje Bolshuizen
Kregen bijna alle inwoners jeuk door de luizen
Dat kwam door de plaatselijke voddenboer
Die lag slecht in het dorp – ’t was een dikke ouwehoer
Maar hij gebruikte zijn kop en ging haastig verhuizen.

● Borgercompagnie
Rond 1650 werd hier veengrond ontgonnen
Waardoor veel akkerland werden gewonnen
Men groef toen het Borgercompagniesterdiep
Daarna verrees de aardappelmeelfabriek
Maar die stankoverlast had men nooit verzonnen!

Borgsweer en Lalleweer
De terp Borgsweer is bij de jaartelling ontstaan
En terp Lalleweer ligt er lekker tegenaan
Aan de noordkant liggen Oldambster boerderijen
Het is heel rustig in die noordelijke contreien
Verveling hier? Ben je gek? Geen denken aan!

● Bourtange
Bourtange is een mooie vestingplaats
Ooit was dit dorp iets zeer probaats
Want Münster viel aan gewapenderhand
Maar heldhaftig hield de veste stand
Nu mooi gerestaureerd – echt bovenmaats!

● Boven Pekela
Een paar gehuchtjes aan de Pekelder Aa
Vormden samen het dorp Boven Pekela
Met molen De Zwaluw boven de Molenstraat
En bruggen in ’t kanaal, de brugwachter paraat
Dacht jij: saai gedoe hier? Op geen stukken na!

● Bovenrijgen
Een weg in Bovenrijgen
Lag laatst vol met paardevijgen
Verplicht te ruimen door de dader-boer
Hem boeide de zaak geen moer
Iedereen kon de kolere krijgen!

● Bovenveensloot
Bovenveensloot valt onder Meeden
Ooit een echt dorp – heel lang geleden
’t Is nu een soort buurtje, een nietig gehucht
Je bent er doorheen in een vloek en een zucht
Men ondergaat thans Meedense zeden.

● Briltil
In Groningen heet een brug nog vaak een til
Die bij het Hoendiep was een economische spil
Want vroeger hebben hier talrijke molens gestaan
‘ Zaanstreek van het noorden’ was toen de naam
Maar bij wat bruggen niet verbinden daar sta je niet bij stil.

● Broek
Broek is een gehucht aan de oude Dijksterweg
’t Ligt bij de Broekstermaar, al wel 500 jaar pakweg
Je kijkt daar uit over de weidse polder
Zo mooi: ’t kan meteen in een folder
Maar dan komt iedereen en da’s niet de bedoeling zeg!

● Buitenpost
Van Buitenpost op de Fries-Groningse grens
Was ’t van beide provincies de grote wens
De plaats ooit te kunnen annexeren
Maar ’t werd heibel bij de hoge heren
Net als soms bij Fries-Groningse voetbalfans.

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

Tineke Wielinga – Stad en Omstreken
Limericks over Groningen beginnend met D

Denemarken
Denemarken ligt aan ’t Slochterdiep
Er is daar geen school en ook geen bieb
Ooit verdeelden de boeren daar het land
Werkten samen en kregen daardoor een band
Die ervoor zorgde dat het land nooit weer onderliep.

Diepswal (Zuidhorn)
Niet veel nieuws vanuit Diepswal
Ja toch: over die rijke kwal
Die hier voor geen geld wil wonen
Hij wil alleen zichzelf belonen
Zodra hij alles opkopen zal.

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

Tineke Wielinga – Stad en Omstreken
Limericks over Groningen beginnend met E

Eemshaven
De Eemshaven heeft industrieterreinen
En kades waar de zee nog ligt te deinen
De havenmond heet Doekegatkanaal
Goliath is een indrukwekkend gemaal
En windturbines vormen de verbindingslijnen.

● Eenrum
Vroeger lagen rond Eenrum meerdere borgen
Er staat nog eentje – daar moet men goed voor zorgen
Of hij er nog lang zal staan moet het dorp zelf bepalen
Voor kinderen is dat fijn, vanwege de spookverhalen
Maar de echte kronieken liggen in de historie verborgen.

● Ekamp
Ekamp is een kleine plaats, ’t ligt onder Finsterwolde
De naam komt van een stukje land, ’t lag in een kleine polder
Ekamp is een woonstreek nu, oostelijk van Blauwe Stad
Met woninkjes en keuterijen – ’t heeft z’n beste tijd gehad
Maar: fijn wonen hier! Dat stond trouwens ook in de folder.

● Electra
Bij de Kommerzijlsterzijl zijn ooit twee eilandjes ontstaan
Grote waterstaatkundige breinen hebben dit gedaan
’t Gemaal Waterwolf staat op de grootste, in 1921 verrezen
Hunsingo, Westerkwartier en Noord-Drenthe zijn hierop aangewezen
Door die knappe waterhoofden heeft het hier altijd droog gestaan.

● Ellerhuizen
Vlakbij de gemeente Bedum ligt het streekje Ellerhuizen
De huisjes mooi aan ’t Boterdiep, een plekje één uit duizend
Enkel de brug (ook klap genoemd) van ’t buurtje is een probleem
Want alle verkeer van Bedum (vice versa) rammelt er overheen
Dat had men bij de aanleg veel beter uit moeten pluizen.

● Engelbert
Engelbert is in ’t lage Gorecht ontstaan
Door wateroverlast ging de oogst naar de maan
Men ging over tot inpoldering van ’t land
Daardoor was men eindelijk uit de brand
En met nog een zandwinput had men een goed bestaan.

● Enumatil
In het lieflijke plaatsje Enumatil
Woont een vrouw die graag emanciperen wil
Zij wijst haar man vaak op dit recht
Maar die heeft snel het pleit beslecht
Met de woorden: ‘Mens hou je stil!’

● Ewer
Ewer is een vlek in de Zuurdijksterpolder
Er staan acht huizen staat er in de folder
De wierde ligt noordelijk van ’t Reitdiep
Iwe van Ewer schonk de heerd en ontsliep
Haijemaheerd heeft altijd als pronkstuk gegolden.

● Ezinge
Ezinge, mooi terpdorp, ontstaan aan het Reitdiep
Men groef een kanaal, dat mogelijkheden schiep
’t Voormalig gemeentehuis, de diaconie
En de klokkentoren: verrukkelijk voor romantici
De Allersmaborg daar is een sprookjes prototyp.

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

Tineke Wielinga – Stad en Omstreken
Limericks over Groningen beginnend met F

● Faan
Een streekdorp met geschiedenis, dat is het plaatsje Faan
Rond 1800 heeft zich hier een drama voorgedaan
Het had met sodomie van doen – mensen zijn er vermoord
Zonder procesgang ging dat toen – ze werden nooit verhoord
Gebeurd is dat lang terug – nu is ’t er een goed bestaan.

Finsterwolde (1)
Finsterwolde lag vroeger aan zee
Die Dollard werkte soms niet mee
Overstromingen had men te verduren
De boeren moesten dat te vaak bezuren
Dankzij de dijken leeft men er nu tevree.

Finsterwolde (2)
In oost’lijk Groningen, in Finsterwolde
Kreeg een stel mot toen hij een bierglas molde
De hele verdere week ging ‘t mis
Maar vrijdags was zij zo over de pis
Dat ze woest gillend de deur uitholde.

Finsterwolderhamrik
Finsterwolderhamrik – dorp met een mooie naam
’t Werd tegen de Dollard beschermd – zeer bekwaam
Door die Schanskerdijk ontstond er vruchtbaar land
Zo zette men de natuur naar eigen hand
Dat ingepolder bracht ons trouwens wereldfaam.

Foxwolde
Een man uit het plaatsje Foxwolde
Moest van vrouwlief naar de zolder
Zat daar voor de tv
Kreeg er weinig van mee
Omdat hij ook daar knikkebolde.

Fraamklap
Fraamklap is een plaatsje aan ’t Boterdiep
Met als activiteit destijds: de grote steenfabriek
Het dorp heet naar de Framaheerd die hier stond
Een mooie borg, met een prachtig front
Nu is ’t aardbevingsgebied, met harde polemiek.

Frytum
Frytum is klein, een boerderij hoog in ’t land
Temidden van weilanden, totaal niet beplant
Er lopen wat paarden, een enkele koe
Zij zijn alle mak – ik loop naar hen toe
Eén van die koeien likte mijn hand.

Froombosch
Froombosch is een dorp, nogal langgerekt
Er staan notabele huizen, de kern zie je niet direct
Het dorp werd zelfs met een apostolische kerk verblijd
Van ’t bos van heer Froma is de dorpsnaam afgeleid
Spijtig dat er zoveel verkeer door het dorp trekt.

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

Tineke Wielinga – Stad en Omstreken
Limericks over Groningen beginnend met G

Groningen – Hoge en Lage der Aa
Fraaie singels, rijke parken, ze halen ‘t op geen stukken na
Bij die ene plek in Groningen, bij ‘t Hoge en ‘t Lage der Aa.
Oude huizen, schepen, bomen en dan ook nog daar bovenuit
Zie je de slanke blauw-gele toren, hoog boven die ene schuit.
‘t Is het mooiste van ‘t centrum – schoonheid zonder weerga.

● Groningen Gasbericht – 2017 (1)
Het Gasdebat lag helemaal op z’n gat
Den Haag heeft er schijt aan, wie doet ze wat
’t Is zeer ingewikkeld’ sprak onze premier
Ja, iedereen pikt graag z’n graantje mee
Maar de Groningers zijn het spuugzat

● Groninger Gasbericht – 2017 (2)
Een pronte vrouw uit ’t Hoge Noorden,
Was niet benauwd, kon ’t goed verwoorden
De heer uit Den Haag, daar niet op bedacht
Schrok zich de rambam en fluisterde zacht
Wat kunnen ze lullen, dat ha’k niet verwacht

● Groninger Gasbericht – 2017 (3)
In het Groningse Onderdendam
Kwam een man op bezoek namens de NAM
Hij bleef er maar kort
Kreeg nogal wat op z’n bord
Maar hij vond het voornamelijk gedram.

● Groningen
Goudkantoor, Universiteit, A-kerk, Martinitoren
Provinciehuis, Hoofdstation – ‘t zal iedereen bekoren
De stad is mooi, is waterrijk, met heel veel mooie grachten
Dat is vandaag de dag nog zo, al sinds vele geslachten
Van jongs af aan hou ik van die stad, het is me aangeboren.

● Groningerland
Een tuinier in ‘t Groningerland
Kreeg een stek van een vleesetende plant
De stek werd heel groot
En moest toen verpoot
Dat kostte de man helaas een hand.

● Garnwerd
Garnwerd, aan ‘t Reitdiep, heeft een prachtig café
‘t Is een populair dorp, dat café is een pré
Al dat werk iedere dag ondermijnt je
Je komt hier lekker tot rust met een wijntje
Waar wacht je nog op, vooruit huppakee!

● Garmerwolde
Garmerwolde is rond 1200 ontstaan
Was al rond 900 bewoond, geven sporen aan
Die oude kalkovens zijn niet stereotiep
De Rijksweg ligt naast ‘t Damsterdiep
Garmerwolde is goed met de tijd meegegaan!

● Garreweer
Aan ‘t Damsterdiep ligt Garreweer
Een stel boerderijen, een rustieke sfeer
‘t Is een buurschap, er is geen kerk
Men kan op zondag zo aan ’t werk
Daarom is men daar altijd danig in de weer.

● In Stad (Groningen)
Een vrouw, type niet echt experimenteel
Ontging de moderne gebruiken geheel
Maar het ging bijna mis toen ze ’n keer Stad in ging
En daar dood’lijk verliefd werd op een rode string
Toch kocht ze hem niet, al scheelde ‘t niet veel.

Even weerom naar die besluiteloze vrouw
Die destijds bijna die rode string kopen zou
Wat gebeurde er toch, waarom ging het mis:
‘k Wait hail nait wat veur- of wat achterkant is!
Toch had ze over het niet-kopen groot berouw.

De vrouw vertelde haar man van die string
Maar die man zei meteen: Wat most met zo’n ding?
‘k Ben toch nait gek, ’t is zeker en wis
da’k nait goa betoalen veur wat er nait is
En veur wat er wel is, is pries nait gering!

Maar de volgende dag zag men hem in Stad
Een zoekende man, hij aarzelde wat
Vond na lang zoeken de winkel, liep er snel in
Vroeg de verkoopster besmuikt om die rode string
Die nacht had zijn vrouw ’t ding al aan d’r gat!

● Godlinze
Godlinze ligt ten noorden van Delfzijl
In de kerk aldaar zocht menigeen zijn heil
Er zijn schilderingen te zien, hoog boven in de kerk
Nog steeds zichtbaar, echt uitzonderlijk werk
Voor dat soort kunst gaat een ieder voor de bijl.

● Grootegast
‘t Was niet heel netjes, ‘t was totaal ongepast
Wat er laatst gebeurde in ‘t dorp Grootegast
Men voelde zich groot vergeleken met Lutje
De mannen deden toen allen een plas in een putje
Daar was men in Lutjegast onaangenaam door verrast.

● Groote- en Lutjegast
Kijk: je hebt Groote- en je hebt Lutjegast
Maar op een feest laatst was Groote erg verrast
Want alle mannen uit het Lutjese deel
Droegen een stropdas; dat werd Groote teveel
Men vond dit totaal ongepast.

Men had trouwens wel een beetje gelijk
Want Lutje zette zo Groote te kijk
Groote zat de Lutjes fel te beloeren
Raakte met het uur meer over de toeren
Het feest eindigde in stevig gezeik.

● Goldhoorn
Goldhoorn streed langdurig tegen de zee
Door een polderdijk was de ellende passé
De naam Goldhoorn betekent: gouden hoek
De boerderijen hier passen in een prentenboek
Zo krijgt men interesse in Goldhoorn’s wel en wee.

● Groot en Klein Maarslag
Groot en Klein Maarslag, de naam doet vermoeden
Dat het hier om een dorp gaat, maar wie kan bevroeden
Dat we hier spreken over een prachtige wierde
Waarvan slechts de wind het oppervlak bestierde
Groningen moet deze plek voor eeuwig behoeden!

● Grijpskerk
Grijpskerk was lang geleden Lauwerszee
Er werd gepolderd – een prachtig procedé!
Er staat een raadhuis in Berlagiaanse stijl
En notabele gebouwen van zeer hoog peil
Het lijkt op het beste werk van een couturier.

A B D E F G H J K L M N O P R S T U V W Z

« Oudere berichten Nieuwere berichten »

© 2024 Groningen Toen

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑